ျမတ္စြာဘုရားသခင္သည္ လူသာမန္ နတ္သာမန္ တို႔ႏွင့္ မတူ ျခားနားေသာ
ပင္ကုိယ္ အသိဥာဏ္ ရွိေတာ္မူ၏၊ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ထုိဥာဏ္ေတာ္ တုိ႔
ရွိျခင္းေၾကာင့္ပင္ သတၱ၀ါ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို ျမင္သည္ႏွင့္ ဤသူသည္
ရာဂစရိုက္ရွိ၏၊ ဘယ္သုိ႔ေသာ တရားကို ေဟာလိုက္လ်င္ တရားထူးရႏိုင္သည္၊ ဤသူသည္
ေဒါသစရုိက္၊ ေဒါသအားႀကီး၏၊ ဤသူသည္ ေမာဟစရိုက္၊ ေမာဟမ်ားလြန္း၏၊ ဤသူသည္
သဒၶါစရုိက္ သဒၶါတရား ယုံၾကည္မႈ အားေကာင္း၏၊ ဤသူသည္ ၀ိတက္ စရုိက္ အႀကံအစည္
သံသယမ်ားလြန္း၏၊ ဤသူသည္ ဗုဒၶိစရုိက္ ပညာကို အေလးထား၏၊ ပညာဥာဏ္ ႀကီးမား၏၊
ဤသတၱ၀ါအား ပညာႏွုင့္စပ္ေသာ ခက္ခဲ နက္နဲေသာ အေၾကာင္းအရာကို အေျခခံကာ
တရားေဟာလိုက္လ်င္ ကြ်တ္တမ္း၀င္ႏိုင္လိမ့္မည္ စသည္ျဖင့္ သိေတာ္မူႏိုင္၏၊
ယခုေခတ္ တရားေဟာၾကသည္ကား မည္သူမွ် ဘုရားရွင္လို မသိႏိုင္ေသာေၾကာင့္ မွန္းေျခႏွင့္ ေဟာၾကရ၏၊ သို႔ေၾကာင့္ပင္ ယခုေခတ္၌ တရားနာရင္း တရားထူးရသူလည္း ရွိႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ၊ မိမိတို႔ကိုယ္တုိင္ မေနမနား အားထုတ္ က်င့္ႀကံႏိုင္မွသာ ရႏုိင္မည္ထင္၏၊ အားတက္စရာရွိသည္ကား စြဲစြဲၿမဲၿမဲ အားထုတ္ၾကည့္ပါက မိမိသည္ သတိပ႒ာန္ေလးပါးတြင္ အဘယ္သတိပ႒ာန္ႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္သည္၊ ဘယ္ဟာကုိ အားထုတ္ရတာျဖင့္ သိပ္သမာဓိရလြယ္သည္၊ အႀကိဳက္ေတြ႔မိသည္ စသည္ျဖင့္ မိမိကိုယ္ကို ဆန္းစစ္တတ္ လာ၏၊ စာေရးသူအေနျဖင့္ကား ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ကမၼ႒ာန္းကို အလြန္ႀကိဳက္၏၊ ေ၀ဒနာတက္ေလ ရႈမွတ္ရတာ အားရၿပီး စိတ္တည္ၿငိမ္ေလပင္၊
သတၱ၀ါတို႔သည္ကား ေရွးအတိတ္ ဘ၀ါဘ၀မ်ားစြာက ျဖည့္ဆည္းပူးအပ္ေသာ ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ကံမ်ား မတူညီၾကေသာေၾကာင့္ အႀကိဳက္ခ်င္း ခံစားခ်က္ခ်င္း သင့္ေလ်ာ္ေသာ ကမၼ႒ာန္းခ်င္းလဲ မတူညီၾကေပ။ မိမိခႏၶာကိုယ္သည္ အဘယ္ကမၼ႒ာန္းကို အႀကိဳက္ေတြ႔သည္ သင့္ေလ်ာ္သည္ကိုသာ သတိထားၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္ေပသည္။တရားအားထုတ္စဥ္ သမထအစြမ္းေၾကာင့္ ေပၚလာေသာ နတ္ျပည္ ငရဲျပည္ လူတုိ႔၏ အသားစု အရိုးစု ေသြးသံရဲရဲ၊ ခႏၶာတြင္းမွ အေရ အသား အေၾကာ စေသာ ျမင္ကြင္းမ်ား ႏွင့္ သူေသေကာင္ ဘီလူး ဖုတ္ တေစၦ စသည္ကို ျမင္ႏိုင္ျခင္းစေသာ အာရုံတုိ႔သည္လည္း တစ္ေယာက္နွင့္ တစ္ေယာက္ တူညီႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ၊ ဥာဏ္ေတာ္အေၾကာင္း ေရးရင္းျဖင့္ ၀ိပႆနာတရားအေၾကာင္း ေရးေနမိ၏၊ ဥာဏ္ေတာ္အေၾကာင္းကို ဆက္ပါအုံးမည္ ၊ ထုိဥာဏ္ေတာ္ အမ်ိဳးအစားတုိ႔ကုိ သရုပ္ခြဲလိုက္ပါက ( ၁၀ ) မ်ိဳး ရွိေၾကာင္း ထိုထုိ က်မ္းဂန္မ်ားတြင္ ျပဆုိ ၾက၏၊ ထုိဥာဏ္ေတာ္တို႔အား လက္လွမ္းမွီသမွ် ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
(၁) ဌာနာ ဌာန ေကာသလႅဥာဏ္ေတာ္ -
အရာဟုတ္သည္ မဟုတ္သည္တို႔ကို သိေတာ္မူေသာဥာဏ္ေတာ္၊ ( ဥပမာအားျဖင့္ ရုပ္ နာမ္ ဓမၼ သခၤါရတရား တို႔ကို ၿမဲျခင္းစသည္ အားျဖင့္ နိစၥ ၊ သုခ ၊ အတၱ ရႈ႕မွတ္ျခင္းသည္ လမ္းမွန္ မဟုတ္ေပ၊ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ ဟု ရႈမွ လမ္းမွန္ဟု မည္သူမွ လမ္းညႊန္မႈ မရွိပဲ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ သိေတာ္မူျခင္းျဖစ္၏ )
(၂) အတီတာနာဂတ ပစၥဳပၸႏၷာန ကမၼသမာဒါနာန ၀ိပါက ဥာဏ္ေတာ္
သတၱ၀ါ တစ္ဦး၏ အတိတ္ အနာဂါတ္ ပစၥဳပၸန္၌ ရွိေနကုန္ေသာကုသိုလ္ အကုသိုလ္ကံတုိ႔ကို၄င္း၊ ထုိကံတုိ႔၏ အက်ိဳးကို၄င္း၊ ယင္းကံတုိ႔ကို ေထာက္ပံ့ေနေသာ ဥပတၳမၻကအေၾကာင္း၊ တိုက္ရုိက္ ေဟတု အေၾကာင္းအားျဖင့္ အလုံးစုံေသာ ကံတုိ႔၏ ေရွ႕ျဖစ္ ေနာက္ျဖစ္ အားလုံး ကို သိေတာ္မူေသာ ဥာဏ္ေတာ္ျဖစ္၏။
( ဥပမာ သတၱ၀ါတစ္ဦး၏ လက္ရွိ ကာလ၊ ေရာက္ရွိေနရာဘုံဘ၀ ဂတိ၊ တည္ရာ ဥပဓိ၊ ကိုယ္ႏႈတ္စိတ္ သုံးပါး ဟူေသာ ပေယာဂလုလႅ၊ သမထ ၀ိပႆနာဟူေသာ အေၾကာင္းတုိ႔ ျပည့္စုံမွ အက်ိဳးေပးႏိုင္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ သိေတာ္မူႏိုင္၏ )
(၃) သဗၺတၳဂါမိနီ ပဋိပဒါဥာဏ္ေတာ္
အလံုးစံုကုန္ေသာသုဂတိ၊ ဒုဂၢတိ ဘ၀တို႔သို႔ေရာက္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ က်င့္စဥ္ လမ္းစဥ္ကုိ သိေတာ္မူေသာ ဥာဏ္ေတာ္၊( ဥပမာအားျဖင့္ ဤအက်င့္ကိုလ်င္ နတ္ရြာ သုဂတိ ေရာက္နိင္၏၊ ဤအက်င့္ကို က်င့္လ်င္ကား အပါယ္ ငရဲ ဒုဂၢတိ သို႔ေရာက္ႏိုင္၏ စသည္ျဖင့္ သိေတာ္မူႏိုင္ျခင္းျဖစ္၏ )
(၄) အေနကဓါတု နာနာဓါတု ေလာကဥာဏ္ေတာ္
မတူျခားနားေသာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ဓာတ္ သဘာ၀ရွိေသာ သတၱေလာကကို သိေတာ္မူေသာ ဥာဏ္ေတာ္၊
( ဥပမာအားျဖင့္ ရုပ္ခႏၶာသက္သက္သာ ရွိေသာ အသညသတ္ျဗဟၼာ စေသာေလာကကို၄င္း၊ နာမ္ခႏၶာ ၄ ပါးသက္သက္သာ ရွိေသာ အရူပျဗဟၼာ့ဘုံစေသာ ေလာကကို၄င္း၊ ရုပ္ နာမ္ ႏွစ္ပါးစုံရွိေသာ လ႔ဘုံူ ကာမာ၀စရ နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္၊ တိရိ စၦာန္ စေသာ ဘုံေလာကကို၄င္း ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္ စသည္အားျဖင့္ ပိုင္းျခား သိျမင္ေတာ္မူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၏ )
(၅) သတၱာနံ နာနာ ဓိမုတၱိကတာ ဥာဏ္ေတာ္
မ်ားျပားလွစြာေသာ သတၱ၀ါတို႔၏ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ႏွလုံးသြင္း မွန္ မမွန္ ကို၄င္း၊ ဓာတ္ခံ ေကာင္း မေကာင္းကို ၄င္းသိေတာ္မူတတ္ေသာ ဥာဏ္ေတာ္ျဖစ္၏ ( ဥပမာ - သတၱ၀ါတစ္ဦး၏ ယုတ္ညံ့ေသာ ႏွလုံးသြင္း ဓာတ္ခံ ရွိသေလာ၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလုံးသြင္း ဓာတ္ခံရွိသေလာ စသည္ျဖင့္ ေ၀ေနယ်တုိ႔၏ ဟီနာဓိမုတိၱက ၊ ပဏီတာ ဓိမုတၱိက ျဖစ္ မျဖစ္ကုိ ေ၀ဖန္ သိေတာ္မူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၏ )
(၆) ဣႁႏၵိယ ပေရာပရိယတၱိ ဥာဏ္ေတာ္
ယုတ္ညံ့ေသာသတၱ၀ါ၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ သတၱ၀ါတုိ႔၏ တရားထူးရႏိုင္ မရႏိုင္ နွင့္ ဣေႁႏၵ အႏု အရင့္ စသည္ကို သိေတာ္မူႏိုင္ေသာ ဥာဏ္ေတာ္
( ဥပမာ အားျဖင့္ အပင္မွ သရက္သီးကို လွမ္းၾကည့္ကာ ဤသရက္သီး မွည့္ႏိုင္ၿပီေလာ၊ မမွည့္ႏိုင္ ေသးဘူးေလာ စသည္ျဖင့္ ေမွ်ာ္မွန္းၾကည့္ရသကဲ့သုိ႔ သတၱ၀ါတို႔၏ အတြင္းအဇၥ်ာသယဓာတ္ခံ နွင့္ စရုိက္အမ်ိဳး မ်ိဳးကို၄င္း ကြ်တ္ထုိက္ၿပီေလာ မကြ်တ္ထုိက္ေသးဘူးေလာ၊ ဤသူ၏သႏၱာန္၌ ကိေလသာနည္းသေလာ၊ ကိေလသာမ်ားေနသေလာ စသည္ျဖင့္၄င္း၊ ယုံၾကည္မႈသဒၶါတရား၊ ၀ီရိယ၊ သတိ ၊သမာဓိ ၊ ပညာဟူေသာဣေႁႏၵ ငါးပါးတုိ႔ ျပည့္စုံ ရင့္က်က္ေနၿပီေလာ၊ ယခုအခ်ိန္ တရားေဟာလ်င္ ကြ်တ္ႏိုင္ၿပီေလာ မကြ်တ္ႏိုင္ ေသးဘူးေလာ စသည္ျဖင့္ သိျမင္ႏို္င္ေသာဥာဏ္ေတာ္ျဖစ္၏။
(၇) စ်ာန ၀ိေမာကၡ သမာဓိ သမာပတၱီနံ သံကိေလသ ေ၀ါဒါန ၀ု႒ာန ဥာဏ္ေတာ္
ရရွိၿပီးေသာ စ်ာန္တရား ၀ိေမာကၡတရား သမာဓိ သမာပတ္တရားတုိ႔၏ ညစ္ႏြမ္းပုံ ညစ္ႏြမ္းေၾကာင္း၊ ျဖဴစင္ပုံ ျဖဴစင္ေၾကာင္း၊ စ်ာန္ သမာပတ္တုိ႔မွ ထေျမာက္ပုံ ထေျမာက္ေၾကာင္း နည္းလမ္းတို႔ိကို အေသးစိတ္ ရွင္းလင္းပီသစြာ သိျမင္ေတာ္မူနုိင္ျခင္း ျဖစ္၏။
(၈) ပုေဗၺ နိ၀ါသာ ႏုႆတိ ဥာဏ္ေတာ္
ေရွးကေနခဲ့ဖူး ျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ ခႏၶာအစဥ္၊ ဘ၀အစဥ္ တို႔ကို ဘ၀ျခားသည္ျဖစ္ေစ၊ တစ္ဆက္တည္းျဖစ္ေစ၊ ကပ္ကမၻာေတြ ျခားသည္ျဖစ္ေစ၊ ဆက္တုိက္ျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္ေတာ္တုိင္၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိ၄င္း၊ စၾကာ၀ဠာအနႏၱ၌ ရွိေနၾကကုန္ေသာ သုဂတိ ဒုဂၢတိ သတၱ၀ါအားလုံးတို႔၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိ၄င္း သိေတာ္မူႏိုင္ေသာ ဥာဏ္ေတာ္ ျဖစ္၏၊
( ဤသူသည္ ဘယ္ကပ္ကမၻာက လူ့ဘ၀ ကို ရခဲ့ ျဖစ္ခဲ့သည္၊ မည္သူႏွင့္ ေတြ႔ခဲ့သည္၊ မည္သူႏွင့္ ေမတၱာ ေရစက္ ရွိခဲ့ဖူးသည္ စသည္ျဖင့္ ဘ၀အစဥ္လိုက္ျဖစ္ေစ ၊ ခုန္ေက်ာ္ၿပီးျဖစ္ေစ သိျမင္ေတာ္မူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၏ ပေစၥကဗုဒၶါ အဂၢသာ၀က မဟာသာ၀က စေသာ ရဟႏၱာမေထရ္ျမတ္ႀကီးတုိ႔သည္ ကိုယ့္ဘ၀အစဥ္ကုိ၄င္း၊ သူတပါးတုိ႔၏ ဘ၀ကို၄င္း အစဥ္လုိက္သာ ျမင္စြမ္းႏိုင္၏၊ ဘုရားရွင္တုိ႔သည္ကား လိုအပ္လာလ်င္ ခုန္ေက်ာ္ၿပီး ႀကည့္လိုက ၾကည့္ႏိုင္ ျမင္စြမ္းႏိုင္၏။ )
(၉) စုတူပ ပါတ ဥာဏ္ေတာ္
( စုတိ + ဥပပါတ ) သတၱ၀ါ အားလုံးတုိ႔၏ ေသရမည့္အခ်ိန္၊ ေသခါနီးအခ်ိန္၊ ပဋိသေႏၶေနရမည့္အခ်ိန္၊ ပဋိသေႏၶေန ၿပီးခါစ အခ်ိန္၊ စသည့္ လူသာမာန္တို႔ မျမင္စြမ္းႏိုင္ေသာအရာကို သိျမင္ေတာ္မူႏို္င္ေသာ ဥာဏ္ေတာ္၊
( သတၱ၀ါတစ္ဦးကို ၾကည့္ေတာ္မူကာ ဤသူသည္ ဒီဘ၀မွ ဘယ္အခ်ိန္ေသလိမ့္မည္၊ ဘယ္လို ေသလိမ့္မည္၊ ေသၿပီးက ဘယ္ဘ၀ေရာက္လိမ့္မည္၊ စသည္ျဖင့္ သုဂတိ ဒုဂၢတိေရာက္ရမည့္သူဟူေသာ သုဂတိပရာယဏ ဒုဂၢတိပရာယဏ အားလုံးကို၄င္း၊ မိမိတို႔ ျပဳလုပ္ထားေသာ ကံအားေလ်ာ္စြာ ျဖစ္ရမည့္ ယထာကမၼဴပဂ စသည္အားျဖင္၄င္း၊ အပိတ္အပင္အတားအဆီးမရွိ နတ္မ်က္စိကဲ့သို႔ ပကတိ သိျမင္ေတာ္မူနိုင္ျခင္း ျဖစ္၏ တစ္ခ်ိဳ႔ေနရာ၌ ဒိဗၺစကၡဳ အဘိဥာဏ္ ဟုလည္း သုံးႏႈံးၾက၏၊ ဤေနရာ၌ ဥာဏ္ေတာ္အေၾကာင္းကို ဦးစားေပးကာ ေရးသား၏ )
(၁၀) အာသ၀ါနံ ခယာ အနာသ၀ ေစေတာ၀ိမုတၱိ ပညာ၀ိမုတၱိ ဥာဏ္ေတာ္
အာသေ၀ါတရားတို႔၏ကုန္ရာ နိဗၺာန္ကိုသိေတာ္မူျခင္းေၾကာင့္ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းဟူေသာ ဥာဏ္ေတာ္၊ ဤဥာဏ္ေတာ္ကား ၄ အသေခ်ၤႏွင့္ ကမၻာတစ္သိန္းတိတိ ကာလပတ္လုံး ပါလာေသာ ကိေလသာတရားတို႔ကို ၀ါသနာ၊ အေလ့အက်င့္၊ အထုံပါရမီ နွင့္တကြ ပယ္သတ္ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၏။
သဗၺညဳ ဘုရားရွင္တို႔၏ ဥာဏ္ေတာ္ ဂုဏ္ေတာ္တုိ႔ကို အာရုံျပဳကာ ၾကည္ညိဳႏိုင္ရန္ လက္လွမ္းမွီသမွ် ကိုးကားေဖာ္ျပပါသည္။
ေမတၱာျဖင့္
အရွင္သုနႏၵာလကၤာရ M.A ( ပန္းကမၻာ )
ကိုးကား၊
ဥာဏ၀ိဘင္း ပါဠိေတာ္ႏွင့္ အ႒ကထာ
ပဋိသမၻိဒါမဂၢပါဠိေတာ္ မဟာ၀ဂၢ
ဖားေအာက္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ တရားေတာ္မ်ား
သက္တန္႔ခ်ိဳ ေ၀မွ်သည္ ။
ယခုေခတ္ တရားေဟာၾကသည္ကား မည္သူမွ် ဘုရားရွင္လို မသိႏိုင္ေသာေၾကာင့္ မွန္းေျခႏွင့္ ေဟာၾကရ၏၊ သို႔ေၾကာင့္ပင္ ယခုေခတ္၌ တရားနာရင္း တရားထူးရသူလည္း ရွိႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ၊ မိမိတို႔ကိုယ္တုိင္ မေနမနား အားထုတ္ က်င့္ႀကံႏိုင္မွသာ ရႏုိင္မည္ထင္၏၊ အားတက္စရာရွိသည္ကား စြဲစြဲၿမဲၿမဲ အားထုတ္ၾကည့္ပါက မိမိသည္ သတိပ႒ာန္ေလးပါးတြင္ အဘယ္သတိပ႒ာန္ႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္သည္၊ ဘယ္ဟာကုိ အားထုတ္ရတာျဖင့္ သိပ္သမာဓိရလြယ္သည္၊ အႀကိဳက္ေတြ႔မိသည္ စသည္ျဖင့္ မိမိကိုယ္ကို ဆန္းစစ္တတ္ လာ၏၊ စာေရးသူအေနျဖင့္ကား ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ကမၼ႒ာန္းကို အလြန္ႀကိဳက္၏၊ ေ၀ဒနာတက္ေလ ရႈမွတ္ရတာ အားရၿပီး စိတ္တည္ၿငိမ္ေလပင္၊
သတၱ၀ါတို႔သည္ကား ေရွးအတိတ္ ဘ၀ါဘ၀မ်ားစြာက ျဖည့္ဆည္းပူးအပ္ေသာ ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ကံမ်ား မတူညီၾကေသာေၾကာင့္ အႀကိဳက္ခ်င္း ခံစားခ်က္ခ်င္း သင့္ေလ်ာ္ေသာ ကမၼ႒ာန္းခ်င္းလဲ မတူညီၾကေပ။ မိမိခႏၶာကိုယ္သည္ အဘယ္ကမၼ႒ာန္းကို အႀကိဳက္ေတြ႔သည္ သင့္ေလ်ာ္သည္ကိုသာ သတိထားၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္ေပသည္။တရားအားထုတ္စဥ္ သမထအစြမ္းေၾကာင့္ ေပၚလာေသာ နတ္ျပည္ ငရဲျပည္ လူတုိ႔၏ အသားစု အရိုးစု ေသြးသံရဲရဲ၊ ခႏၶာတြင္းမွ အေရ အသား အေၾကာ စေသာ ျမင္ကြင္းမ်ား ႏွင့္ သူေသေကာင္ ဘီလူး ဖုတ္ တေစၦ စသည္ကို ျမင္ႏိုင္ျခင္းစေသာ အာရုံတုိ႔သည္လည္း တစ္ေယာက္နွင့္ တစ္ေယာက္ တူညီႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ၊ ဥာဏ္ေတာ္အေၾကာင္း ေရးရင္းျဖင့္ ၀ိပႆနာတရားအေၾကာင္း ေရးေနမိ၏၊ ဥာဏ္ေတာ္အေၾကာင္းကို ဆက္ပါအုံးမည္ ၊ ထုိဥာဏ္ေတာ္ အမ်ိဳးအစားတုိ႔ကုိ သရုပ္ခြဲလိုက္ပါက ( ၁၀ ) မ်ိဳး ရွိေၾကာင္း ထိုထုိ က်မ္းဂန္မ်ားတြင္ ျပဆုိ ၾက၏၊ ထုိဥာဏ္ေတာ္တို႔အား လက္လွမ္းမွီသမွ် ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
(၁) ဌာနာ ဌာန ေကာသလႅဥာဏ္ေတာ္ -
အရာဟုတ္သည္ မဟုတ္သည္တို႔ကို သိေတာ္မူေသာဥာဏ္ေတာ္၊ ( ဥပမာအားျဖင့္ ရုပ္ နာမ္ ဓမၼ သခၤါရတရား တို႔ကို ၿမဲျခင္းစသည္ အားျဖင့္ နိစၥ ၊ သုခ ၊ အတၱ ရႈ႕မွတ္ျခင္းသည္ လမ္းမွန္ မဟုတ္ေပ၊ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ ဟု ရႈမွ လမ္းမွန္ဟု မည္သူမွ လမ္းညႊန္မႈ မရွိပဲ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ သိေတာ္မူျခင္းျဖစ္၏ )
(၂) အတီတာနာဂတ ပစၥဳပၸႏၷာန ကမၼသမာဒါနာန ၀ိပါက ဥာဏ္ေတာ္
သတၱ၀ါ တစ္ဦး၏ အတိတ္ အနာဂါတ္ ပစၥဳပၸန္၌ ရွိေနကုန္ေသာကုသိုလ္ အကုသိုလ္ကံတုိ႔ကို၄င္း၊ ထုိကံတုိ႔၏ အက်ိဳးကို၄င္း၊ ယင္းကံတုိ႔ကို ေထာက္ပံ့ေနေသာ ဥပတၳမၻကအေၾကာင္း၊ တိုက္ရုိက္ ေဟတု အေၾကာင္းအားျဖင့္ အလုံးစုံေသာ ကံတုိ႔၏ ေရွ႕ျဖစ္ ေနာက္ျဖစ္ အားလုံး ကို သိေတာ္မူေသာ ဥာဏ္ေတာ္ျဖစ္၏။
( ဥပမာ သတၱ၀ါတစ္ဦး၏ လက္ရွိ ကာလ၊ ေရာက္ရွိေနရာဘုံဘ၀ ဂတိ၊ တည္ရာ ဥပဓိ၊ ကိုယ္ႏႈတ္စိတ္ သုံးပါး ဟူေသာ ပေယာဂလုလႅ၊ သမထ ၀ိပႆနာဟူေသာ အေၾကာင္းတုိ႔ ျပည့္စုံမွ အက်ိဳးေပးႏိုင္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ သိေတာ္မူႏိုင္၏ )
(၃) သဗၺတၳဂါမိနီ ပဋိပဒါဥာဏ္ေတာ္
အလံုးစံုကုန္ေသာသုဂတိ၊ ဒုဂၢတိ ဘ၀တို႔သို႔ေရာက္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ က်င့္စဥ္ လမ္းစဥ္ကုိ သိေတာ္မူေသာ ဥာဏ္ေတာ္၊( ဥပမာအားျဖင့္ ဤအက်င့္ကိုလ်င္ နတ္ရြာ သုဂတိ ေရာက္နိင္၏၊ ဤအက်င့္ကို က်င့္လ်င္ကား အပါယ္ ငရဲ ဒုဂၢတိ သို႔ေရာက္ႏိုင္၏ စသည္ျဖင့္ သိေတာ္မူႏိုင္ျခင္းျဖစ္၏ )
(၄) အေနကဓါတု နာနာဓါတု ေလာကဥာဏ္ေတာ္
မတူျခားနားေသာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ဓာတ္ သဘာ၀ရွိေသာ သတၱေလာကကို သိေတာ္မူေသာ ဥာဏ္ေတာ္၊
( ဥပမာအားျဖင့္ ရုပ္ခႏၶာသက္သက္သာ ရွိေသာ အသညသတ္ျဗဟၼာ စေသာေလာကကို၄င္း၊ နာမ္ခႏၶာ ၄ ပါးသက္သက္သာ ရွိေသာ အရူပျဗဟၼာ့ဘုံစေသာ ေလာကကို၄င္း၊ ရုပ္ နာမ္ ႏွစ္ပါးစုံရွိေသာ လ႔ဘုံူ ကာမာ၀စရ နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္၊ တိရိ စၦာန္ စေသာ ဘုံေလာကကို၄င္း ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္ စသည္အားျဖင့္ ပိုင္းျခား သိျမင္ေတာ္မူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၏ )
(၅) သတၱာနံ နာနာ ဓိမုတၱိကတာ ဥာဏ္ေတာ္
မ်ားျပားလွစြာေသာ သတၱ၀ါတို႔၏ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ႏွလုံးသြင္း မွန္ မမွန္ ကို၄င္း၊ ဓာတ္ခံ ေကာင္း မေကာင္းကို ၄င္းသိေတာ္မူတတ္ေသာ ဥာဏ္ေတာ္ျဖစ္၏ ( ဥပမာ - သတၱ၀ါတစ္ဦး၏ ယုတ္ညံ့ေသာ ႏွလုံးသြင္း ဓာတ္ခံ ရွိသေလာ၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ ႏွလုံးသြင္း ဓာတ္ခံရွိသေလာ စသည္ျဖင့္ ေ၀ေနယ်တုိ႔၏ ဟီနာဓိမုတိၱက ၊ ပဏီတာ ဓိမုတၱိက ျဖစ္ မျဖစ္ကုိ ေ၀ဖန္ သိေတာ္မူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၏ )
(၆) ဣႁႏၵိယ ပေရာပရိယတၱိ ဥာဏ္ေတာ္
ယုတ္ညံ့ေသာသတၱ၀ါ၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ သတၱ၀ါတုိ႔၏ တရားထူးရႏိုင္ မရႏိုင္ နွင့္ ဣေႁႏၵ အႏု အရင့္ စသည္ကို သိေတာ္မူႏိုင္ေသာ ဥာဏ္ေတာ္
( ဥပမာ အားျဖင့္ အပင္မွ သရက္သီးကို လွမ္းၾကည့္ကာ ဤသရက္သီး မွည့္ႏိုင္ၿပီေလာ၊ မမွည့္ႏိုင္ ေသးဘူးေလာ စသည္ျဖင့္ ေမွ်ာ္မွန္းၾကည့္ရသကဲ့သုိ႔ သတၱ၀ါတို႔၏ အတြင္းအဇၥ်ာသယဓာတ္ခံ နွင့္ စရုိက္အမ်ိဳး မ်ိဳးကို၄င္း ကြ်တ္ထုိက္ၿပီေလာ မကြ်တ္ထုိက္ေသးဘူးေလာ၊ ဤသူ၏သႏၱာန္၌ ကိေလသာနည္းသေလာ၊ ကိေလသာမ်ားေနသေလာ စသည္ျဖင့္၄င္း၊ ယုံၾကည္မႈသဒၶါတရား၊ ၀ီရိယ၊ သတိ ၊သမာဓိ ၊ ပညာဟူေသာဣေႁႏၵ ငါးပါးတုိ႔ ျပည့္စုံ ရင့္က်က္ေနၿပီေလာ၊ ယခုအခ်ိန္ တရားေဟာလ်င္ ကြ်တ္ႏိုင္ၿပီေလာ မကြ်တ္ႏိုင္ ေသးဘူးေလာ စသည္ျဖင့္ သိျမင္ႏို္င္ေသာဥာဏ္ေတာ္ျဖစ္၏။
(၇) စ်ာန ၀ိေမာကၡ သမာဓိ သမာပတၱီနံ သံကိေလသ ေ၀ါဒါန ၀ု႒ာန ဥာဏ္ေတာ္
ရရွိၿပီးေသာ စ်ာန္တရား ၀ိေမာကၡတရား သမာဓိ သမာပတ္တရားတုိ႔၏ ညစ္ႏြမ္းပုံ ညစ္ႏြမ္းေၾကာင္း၊ ျဖဴစင္ပုံ ျဖဴစင္ေၾကာင္း၊ စ်ာန္ သမာပတ္တုိ႔မွ ထေျမာက္ပုံ ထေျမာက္ေၾကာင္း နည္းလမ္းတို႔ိကို အေသးစိတ္ ရွင္းလင္းပီသစြာ သိျမင္ေတာ္မူနုိင္ျခင္း ျဖစ္၏။
(၈) ပုေဗၺ နိ၀ါသာ ႏုႆတိ ဥာဏ္ေတာ္
ေရွးကေနခဲ့ဖူး ျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ ခႏၶာအစဥ္၊ ဘ၀အစဥ္ တို႔ကို ဘ၀ျခားသည္ျဖစ္ေစ၊ တစ္ဆက္တည္းျဖစ္ေစ၊ ကပ္ကမၻာေတြ ျခားသည္ျဖစ္ေစ၊ ဆက္တုိက္ျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္ေတာ္တုိင္၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိ၄င္း၊ စၾကာ၀ဠာအနႏၱ၌ ရွိေနၾကကုန္ေသာ သုဂတိ ဒုဂၢတိ သတၱ၀ါအားလုံးတို႔၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိ၄င္း သိေတာ္မူႏိုင္ေသာ ဥာဏ္ေတာ္ ျဖစ္၏၊
( ဤသူသည္ ဘယ္ကပ္ကမၻာက လူ့ဘ၀ ကို ရခဲ့ ျဖစ္ခဲ့သည္၊ မည္သူႏွင့္ ေတြ႔ခဲ့သည္၊ မည္သူႏွင့္ ေမတၱာ ေရစက္ ရွိခဲ့ဖူးသည္ စသည္ျဖင့္ ဘ၀အစဥ္လိုက္ျဖစ္ေစ ၊ ခုန္ေက်ာ္ၿပီးျဖစ္ေစ သိျမင္ေတာ္မူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၏ ပေစၥကဗုဒၶါ အဂၢသာ၀က မဟာသာ၀က စေသာ ရဟႏၱာမေထရ္ျမတ္ႀကီးတုိ႔သည္ ကိုယ့္ဘ၀အစဥ္ကုိ၄င္း၊ သူတပါးတုိ႔၏ ဘ၀ကို၄င္း အစဥ္လုိက္သာ ျမင္စြမ္းႏိုင္၏၊ ဘုရားရွင္တုိ႔သည္ကား လိုအပ္လာလ်င္ ခုန္ေက်ာ္ၿပီး ႀကည့္လိုက ၾကည့္ႏိုင္ ျမင္စြမ္းႏိုင္၏။ )
(၉) စုတူပ ပါတ ဥာဏ္ေတာ္
( စုတိ + ဥပပါတ ) သတၱ၀ါ အားလုံးတုိ႔၏ ေသရမည့္အခ်ိန္၊ ေသခါနီးအခ်ိန္၊ ပဋိသေႏၶေနရမည့္အခ်ိန္၊ ပဋိသေႏၶေန ၿပီးခါစ အခ်ိန္၊ စသည့္ လူသာမာန္တို႔ မျမင္စြမ္းႏိုင္ေသာအရာကို သိျမင္ေတာ္မူႏို္င္ေသာ ဥာဏ္ေတာ္၊
( သတၱ၀ါတစ္ဦးကို ၾကည့္ေတာ္မူကာ ဤသူသည္ ဒီဘ၀မွ ဘယ္အခ်ိန္ေသလိမ့္မည္၊ ဘယ္လို ေသလိမ့္မည္၊ ေသၿပီးက ဘယ္ဘ၀ေရာက္လိမ့္မည္၊ စသည္ျဖင့္ သုဂတိ ဒုဂၢတိေရာက္ရမည့္သူဟူေသာ သုဂတိပရာယဏ ဒုဂၢတိပရာယဏ အားလုံးကို၄င္း၊ မိမိတို႔ ျပဳလုပ္ထားေသာ ကံအားေလ်ာ္စြာ ျဖစ္ရမည့္ ယထာကမၼဴပဂ စသည္အားျဖင္၄င္း၊ အပိတ္အပင္အတားအဆီးမရွိ နတ္မ်က္စိကဲ့သို႔ ပကတိ သိျမင္ေတာ္မူနိုင္ျခင္း ျဖစ္၏ တစ္ခ်ိဳ႔ေနရာ၌ ဒိဗၺစကၡဳ အဘိဥာဏ္ ဟုလည္း သုံးႏႈံးၾက၏၊ ဤေနရာ၌ ဥာဏ္ေတာ္အေၾကာင္းကို ဦးစားေပးကာ ေရးသား၏ )
(၁၀) အာသ၀ါနံ ခယာ အနာသ၀ ေစေတာ၀ိမုတၱိ ပညာ၀ိမုတၱိ ဥာဏ္ေတာ္
အာသေ၀ါတရားတို႔၏ကုန္ရာ နိဗၺာန္ကိုသိေတာ္မူျခင္းေၾကာင့္ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းဟူေသာ ဥာဏ္ေတာ္၊ ဤဥာဏ္ေတာ္ကား ၄ အသေခ်ၤႏွင့္ ကမၻာတစ္သိန္းတိတိ ကာလပတ္လုံး ပါလာေသာ ကိေလသာတရားတို႔ကို ၀ါသနာ၊ အေလ့အက်င့္၊ အထုံပါရမီ နွင့္တကြ ပယ္သတ္ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္၏။
သဗၺညဳ ဘုရားရွင္တို႔၏ ဥာဏ္ေတာ္ ဂုဏ္ေတာ္တုိ႔ကို အာရုံျပဳကာ ၾကည္ညိဳႏိုင္ရန္ လက္လွမ္းမွီသမွ် ကိုးကားေဖာ္ျပပါသည္။
ေမတၱာျဖင့္
အရွင္သုနႏၵာလကၤာရ M.A ( ပန္းကမၻာ )
ကိုးကား၊
ဥာဏ၀ိဘင္း ပါဠိေတာ္ႏွင့္ အ႒ကထာ
ပဋိသမၻိဒါမဂၢပါဠိေတာ္ မဟာ၀ဂၢ
ဖားေအာက္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ တရားေတာ္မ်ား
သက္တန္႔ခ်ိဳ ေ၀မွ်သည္ ။
